Πολυγλωσσία και Γλωσσική Πολιτική

Οι ξένες γλώσσες στο σχολείο

Οι ξένες γλώσσες που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα της τυπικής σχολικής εκπαίδευσης από το 2015 μέχρι σήμερα είναι τα αγγλικά από την Α’ Δημοτικού, τα γαλλικά και τα γερμανικά από την Ε’ Δημοτικού και τα ιταλικά από την Α’ Γυμνασίου (σε μικρό αριθμό σχολείων).

Το επίπεδο γλωσσομάθειας των νεαρών Ελλήνων μαθητών

Μεγάλη ευρωπαϊκή έρευνα, με τίτλο «European Survey of Language Competence», που έγινε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2011-2014) έδειξε ότι οι ξενόγλωσσες επικοινωνιακές ικανότητες των Ελλήνων μαθητών δεν είναι στο επιθυμητό επίπεδο – τουλάχιστον σε σχέση με αυτό που επιθυμεί το μεγάλο ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας – αλλά και οι μαθητές αρκετών άλλων κρατών-μελών βρίσκονται σε ανάλογη κατάσταση.

Αναλυτικά στοιχεία και εκτεταμένη συζήτηση επί των ευρημάτων της ευρωπαϊκής έρευνας περιλαμβάνονται στον τόμο: Foreign  Language  Learning  in  Greek  Schools καθώς επίσης πιο περιληπτικά στον τόμο: Εκμάθηση Ξένων Γλωσσών στο σχολείο στην Ελλάδα.

Προβλήματα της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης

Τα προβλήματα της ξενόγλωσσης σχολικής εκπαίδευσης έχουν επισημανθεί στην «Έκθεση για την Ξενόγλωσση Εκπαίδευση» που εκπονήθηκε από τους ειδικούς επιστήμονες στην που κατατέθηκε στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής το 2017, αλλά έκτοτε δεν έχουν γίνει τα βήματα που θα οδηγούσαν στην επίλυσή τους.

Η ξενόγλωσση εκπαίδευση στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας

• Οι «μεγάλες» ξένες γλώσσες διδάσκονται σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια και, συνήθως, προσφέρονται και σε πρόσθετες ώρες, εκτός του κανονικού σχολικού ωραρίου.
• Λειτουργεί ένας μικρός αριθμός «δίγλωσσων» ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, όπως η Γερμανική Σχολή Αθηνών, το η Ελληνογαλλική Σχολή «Ευγένιος Ντελακρουά» και Η Ιταλική Σχολή Αθηνών. Τα σχολεία αυτά είτε υποστηρίζονται με επιχορηγήσεις και προσωπικό από τις χώρες όπου επίσημη είναι η ξένη γλώσσα την οποία καλλιεργούν είτε είναι κοινοτικά σχολεία. Υπάρχουν και άλλα κοινοτικά σχολεία στην Ελλάδα, π.χ. για Αλβανούς, Βούλγαρους, Ρουμάνους και άλλων εθνοτήτων μετανάστες, αλλά τα περισσότερα από αυτά είναι «συμπληρωματικά» σχολεία, τα οποία συχνά αποκαλούμε «εθνοτικά» ή «κοινοτικά» σχολεία» (βλ. Οι γλώσσες κληρονομιάς στα κοινοτικά σχολεία στην Ελλάδα).

Ξένες γλώσσες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

• Στα πανεπιστήμια του τόπου λειτουργούν «ξενόγλωσσα» τμήματα, δηλαδή τμήματα γλωσσικών, γλωσσολογικών, πολιτισμικών και λογοτεχνικών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, όπου η διδασκαλία και η ερευνητική εργασία γίνεται κατά κύριο λόγο μέσω της ξένης γλώσσας και του πολιτισμού που υπηρετούν – τμήματα Αγγλικής, Γαλλικής, Γερμανικής, Ισπανικής και Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας. Στο Τμήμα Ρωσικής Γλώσσας και Φιλολογίας και Ρωσικών Σπουδών και το Τμήμα Τουρκικών  Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ η γλώσσα δεν αποτελεί το κύριο μέσο πρόσβασης στη γνώση αλλά αντικείμενο μάθησης.
• Στις πολυτεχνικές σχολές και τα ανώτατα τεχνολογικά ιδρύματα οι φοιτητές διδάσκονται κυρίως τις «μεγάλες» ξένες γλώσσες με πρώτη την αγγλική γλώσσα ώστε να μάθουν οι φοιτητές να την χρησιμοποιούν σε συνάρτηση με το αντικείμενο σπουδών τους, όπως π.χ. αρχιτεκτονική, οικονομία, διοίκηση επιχειρήσεων, κτλ.
• Στα μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας λειτουργούν:
  Ξενόγλωσσα ΠΜΣ (κυρίως στα Αγγλικά) χωρίς να προβλέπονται από μια συγκεκριμένη γλωσσική πολιτική για τη διεθνοποίηση του έργου και της έρευνας των ΑΕΙ στην Ελλάδα Κέντρα ή Διδασκαλεία Ξένων Γλωσσών τα μεγαλύτερα εκ των οποίων είναι του ΕΚΠΑ και του ΑΠΘ. Το Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών (ΞΓ) του ΕΚΠΑ είναι αυτοτελής ακαδημαϊκή μονάδα όπου διδάσκονται σήμερα 24 γλώσσες (μεταξύ των οποίων η Αγγλική, Αλβανική, Αραβική, Βουλγαρική, Δανική, Ιαπωνική, Ινδική, Κινεζική, Κορεατική, Νορβηγική, Ολλανδική, Περσική, Πολωνική, Σερβική, Σουηδική, Τσεχική και Φινλανδική). Παράλληλα, με το διδακτικό του έργο διενεργεί ή υποβοηθά ερευνητικές δράσεις. Για τον σκοπό αυτό έχει υπογράψει ειδικό Μνημόνιο Συνεργασίας  με το Κέντρο.